Strona 4 z 5

Święciechowa. Kapliczka, 1934 rok, Romuald Bogaczyk

Pod Twoją obronę uciekamy się, święta Boża Rodzicielko, naszymi prośbami racz nie gardzić w potrzebach naszych, ale od wszelakich złych przygód racz nas zawsze wybawiać,Panno chwalebna i błogosławiona….

Trzebania. Pomnik poległych powstańców, około 1929 roku, fot. Tadeusz Semrau

Ś.p. Leonowi Włodarczakowi i Wacławowi Andrzejewskiemu podporucznikom byłego Pułku Strzelców Wielkopolskich poległych z rąk zdradzieckich w obronie ziemi Leszczyńskiej w dniu 2.7.1919 roku. Z wdzięcznością ku uczczeniu ich…

Trzebania. Uroczystość pod pomnikiem poległych powstańców, 1929 rok

Trzebania. Uroczystość pod pomnikiem poległych powstańców, 1929 rok nr inw. MLPHa 1251W zbiorach Muzeum Okręgowego w Lesznie od 2007 roku, dar Pomnik Ś. p. Leona Włodarczaka i Wacława…

Trzebiny. Pałac, przed 1920 rok, Wschowa, Verlag Simon Seidemann

W XIX wieku wiele polskich majątków w Poznańskiem  przeszło w ręce niemieckich właścicieli lub zostało wykupionych przez Komisję Osadniczą. W 1860 roku dobra w Trzebinach stały się własnością…

Trzebiny. Kaplica ewangelicka, przed 1939 rokiem

Nasilenie się niemieckiego osadnictwa w Prowincji Poznańskiej w 2. połowie XIX wieku sprawiło, że znacząco wzrosła liczba osiadłych tu ewangelików. Proces skutkował utworzeniem wielu nowych parafii ewangelickich. Kilka…

Trzebiny. Wnętrze kaplicy ewangelickiej, przed 1939 rokiem

Porządek ewangelickiego nabożeństwa różni się od tego, który obowiązuje w Kościele katolickim. Rytuał luterański łączy bowiem tradycję starożytnego Kościoła z elementami liturgicznymi reformacji. Nabożeństwo rozpoczyna się śpiewaniem pieśni…

Trzebiny. Rodzina von Leesen, 1934 rok

Konfirmacja w kościołach ewangelickich jest uroczystym aktem przyjęcia do wspólnoty wiernych młodzieży w wieku od 14 do 18 lat (w Polsce 14-15 lat). Stanowi ona połączenie pierwszej komunii…

Wijewo. Związek Powstańców i Wojaków Ziem Zachodnich RP, lata 30. XX wieku

Jedną z wielu lokalnych form upamiętnienia wysiłku zbrojnego Wielkopolan w latach 1914-1921 była tablica ufundowana przez mieszkańców Wijewa. Umieszczono ją na wysokim cokole zwieńczonym figurą św. Józefa. Tablica…

Wilkowice. Kościół ewangelicki, pocz. XX wieku, Wolsztyn, Verlag E.J. Scholz Ww. (Inhaber Paul Scholz) 

Ceremonia poświęcenia kościoła ewangelickiego w Wilkowicach odbyła się 3 października 1894 roku. Świątynię wzniesiono w centralnej części dawnego założenia pałacowego. Po wykupieniu majątku przez pruską Komisję Osadniczą dobra…

Wilkowice. Plebania ewangelicka (pastorówka), przed 1918 rokiem

Ewangelicka plebania (pastorówka) jest jednym z kilku budynków wchodzących w skład dawnego centrum konfirmacyjnego. Pierwotną siedzibę właścicieli majątku Stablewskich, a następnie dr. Ludwika Rekowskiego (1847–1919), przebudowano na potrzeby…

Wilkowice. Ewangelicki dom opieki, przed 1918 rokiem, Leszno, Verlag von Udo Mertens

Ewangelickie domy opieki powstawały w różnych częściach Prus. Na przełomie XIX i XX wieku najczęściej związane były z działalnością Misji Wewnętrznej (Verein für Innere Mission). Jednym z głównych…

Wilkowice. Centrum Konfirmacyjne, przed 1918 rokiem, Wolsztyn, E.J. Scholz Ww. (Inhaber Paul Scholz)

Utworzenie parafii ewangelickiej w Wilkowicach i budowa Centrum Konfirmacyjnego stanowiło poważną inwestycję. Od początku miała ona służyć całej ewangelickiej wspólnocie w Prowincji Poznańskiej. Na stosunkowo niewielkiej przestrzeni dawnego…

Wilkowice. Centrum Konfirmacyjne , przed 1918 rokiem, Wolsztyn, E.J. Scholz Ww. (Inhaber Paul Scholz)

Centrum Konfirmacyjne w Wilkowicach służyło realizacji dwóch celów. Pierwszy – konfesyjny (wyznaniowy) – zakładał intensywną ścieżkę edukacyjną i wychowawczą dla młodych członków Ewangelickiego Kościoła Unijnego. Drugi – propaństwowy…

Wilkowice. Pastor Joachim Fischer, przed 1945 rokiem, Sonnewalde, Foto Eckert

Pierwszym pastorem parafii w Wilkowicach został w 1898 roku Florens Christian Rang (1864–1924) z Kassel, teolog protestancki, polityk, pisarz i działacz spółdzielczy. W 1902 roku zastąpił go Max…

Wilkowice. Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej, 1937 rok

Członkowie każdej parafii ewangelickiej mają możliwość włączenia się w prace różnych przykościelnych stowarzyszeń. Formy ich działalności: dobroczynna, kulturalna, czy oświatowa, odpowiadają różnym potrzebom wspólnoty. Zaangażowanie parafian może być…

Wilkowice. Ewangelicki chór kościelny, około 1937 roku

Jedną z wielu form religijnej i kulturalnej aktywności członków parafii ewangelickiej w Wilkowicach była działalność chóru i orkiestry dętej (Gesang- und Posaunenchor der Pfarrkirche Wolfskirch). Podobne koła tworzono…

Wilkowice. Wizyta w gospodarstwie rolnym, 1928 rok, fot. Tadeusz Semrau

Zaświadcza się niniejszym p. Skorackiemu Antoniemu z Leszna, że od 1.X.1926 do 31.III.1928 pełnił obowiązki II (drugiego) członka Zarządu Spółdzielni „Rolnik” w Lesznie. Na stanowisku tym okazał się…

Wilkowice. Wizyta w gospodarstwie rolnym, 1928 rok, fot. Tadeusz Semrau

Z kulturą rolną wzrasta dobrobyt, podnosi się chów inwentarza żywego co już miało miejsca za czasów niewoli niemieckiej mimo wielu trudności ze strony rządu pruskiego. Jest to niepomierną…

Witosław. Pałac, przed 1939 rokiem

Witosław należał w 1301 roku do biskupów poznańskim, następnie do Borków z Osiecznej, a potem do Rydzyńskich. O średniowiecznej siedzibie nie zachowały się niestety żadne informacje. W bliższych…

Włoszakowice. Pocztówka wielotematyczna, 1906 rok, Wschowa, Verlag der photographische Anstalt von Adolf Enderich

Pocztówka adresowana do Richarda Elze z Glauzig. Datowana: Włoszakowice, 3.12.1906.  Szanowny Panie Elze! Przesyłamy najserdeczniejsze życzenia i błogosławieństwa z okazji urodzin. Jeschke z żoną. Mimo chwilowych przeciwności wszystko…

Włoszakowice. Pocztówka wielotematyczna, około 1912 roku, Leszno, Photographische Aufnahme und Verlag von Samus Breslauer

Pocztówka adresowana do panny Anny Pytlik z Bremy. Datowana: Włoszakowice, 3.07.1912. Wysłana przez Linę Nicolai.  Droga Panno Pytlik! Dziękuję bardzo za piękną kartkę, bardzo mnie ucieszyła.Szczególnie cieszę się,…

Włoszakowice. Pocztówka wielotematyczna, około 1913 roku, Berlin, Photograph Robert Brock

Pocztówka adresowana do panny Hedwig Koschel z Münster. Datowana: Włoszakowice, 7.10.1913.  Droga Hedwigo z mamą i rodzeństwem. Twoją kartkę otrzymałam i dziękuję. Myślałam, że będziesz na mnie zła…

Włoszakowice. Pocztówka wielotematyczna, około 1913 roku, Wrocław, Verlag Max Fiedler

Pocztówka adresowana do Fabiana Brenienka z Krefeld. Datowana: Włoszakowice, 7.10.1913.  Drogi kuzynie Fabianie! Przepraszam, że tak długo Ci nie odpowiadałam. Od 20 lipca jestem w domu. Nie wiem,…

Włoszakowice. Pocztówka wielotematyczna, przed 1915 rokiem, Leszno, Photographische Aufnahme von Samus Breslauer

Zbudowany dla Aleksandra Józefa Sułkowskiego (1695–1762) pałac myśliwski we Włoszakowicach kilkakrotnie przebudowano w XIX i XX wieku. Zniknęła wieńcząca go pierwotnie kopuła, ale przetrwał umieszczony na parapecie okazały…

Włoszakowice. Pocztówka wielotematyczna, około 1915 roku, Leszno, Photographische Aufnahme und Verlag von Samus Breslauer

Jednotorową linię kolejową do Wolsztyna i dalej do Zbąszynia budowano etapami. Pierwszy zakończył się w 1896 roku, a ostateczne otwarcie linii nastąpiło w 1904 roku. Stacja kolejowa we…

Włoszakowice. Pocztówka wielotematyczna, około 1915 roku, Leszno, Photographische Aufnahme und Verlag von Samus Breslauer

Budynek sklepu i agencji pocztowej Louise Burchart przy obecnej ulicy Kurpińskiego wyburzono po II wojnie światowej. Właścicielka zajmowała się handlem i przyjmowała przesyłki pocztowe, które następnie rozsyłano koleją….

Włoszakowice. Pocztówka wielotematyczna, około 1915 roku, Wolsztyn, Photo-Atelier Fritz Enderich 

Pierwszy chrzest w kościele ewangelickim we Włoszakowicach miał miejsce 12 grudnia 1778 roku. Ochrzczono wówczas Annę Susannę Dorotheę Tetzner, córkę miejscowego sukiennika Johanna Christiana. Pierwsze małżeństwo zawarto 24…

Włoszakowice. Pocztówka wielotematyczna, około 1918 roku, Wrocław, Verlag Max Fiedler

Pocztówka adresowana do stolarza Józefa Bortlisza z Włoszakowic. Datowana: Głogów, 1.10.1921. Wysłana przez P. Nitschke z Głogowa. Drogi Józefie! W Głogowie wylądowałem całkiem nieźle. […] Napisałem już do…

Włoszakowice, Pałac Sułkowskich, 1843 rok

Pałac myśliwski we Włoszakowicach jest jedynym tego typu obiektem w Wielkopolsce, wzniesionym na planie trójkąta. Powstał w latach 1749–1752 dla Aleksandra Józefa Sułkowskiego (1695–1762), nowego właściciela okolicznych dóbr….

Włoszakowice, Pałac Sułkowskich, po 1920 roku

Wyjątkowość pałacu we Włoszakowicach sprawia, że jest on motywem często wykorzystywanym w malarstwie, grafice i fotografii. Podziw i zainteresowanie budzi zarówno sama bryła, jej lokalizacja jak i detale…

Włoszakowice. Hotel, około 1915 roku, Wschowa, Verlag der photographische Anstalt von Adolf Enderich

Dawny hotel Oskara Hentschela przy obecnej ulicy Kurpińskiego 24 stoi do dzisiaj i nadal służy podobnym celom. W przeszłości – poza pokojami gościnnymi – mieściła się w nim…

Włoszakowice. Poświęcenie dzwonów, 1926 rok, Leszno, Tadeusz Semrau

Bicie dzwonów kościelnych towarzyszy chrześcijanom od niepamiętnych czasów. Ich dźwięk symbolizuje zjednoczenie wiernych i komunikuje otwartość Kościoła. W życiu każdej wspólnoty dzwony pozostają ważnym elementem zbiorowej tożsamości i…

Włoszakowice. Portret Rozalii Pytlik, około 1922 roku

Rozalia Maria Pytlik z domu Dartsch (1868–1938) przez kilkadziesiąt lat mieszkała we Włoszakowicach. Pochodziła z Wronowa na Dolnym Śląsku. Wspólnie z mężem prowadziła gospodarstwo, a jednocześnie pomagała mieszkańcom…

Włoszakowice. Portret Anny Pytlik, pocz. XX wieku, Bremen, Atelier „Prinzess”

Włoszakowice. Portret Anny Pytlik, pocz. XX wieku, Bremen, Atelier „Prinzess” Anna Pytlik (1890-1968) urodziła się we Włoszakowicach w rodzinie rolnika i murarza Romana (1865–) i akuszerki Rozalii z…

Włoszakowice. Portret Emilii Pytlik, lata 20. XX wieku, Wolsztyn, Fritz Enderich

Emilia Małgorzata Pytlik (1908–1977) pochodziła z Włoszakowic i była córką murarza Romana (1865–) i akuszerki Rozalii z domu Dartsch (1868–1938). Jej starszą siostrą była Anna Bortlisz (1890-1968). W…

Włoszakowice. Fotografia ślubna, około 1928–1929 roku

We wszystkich kulturach i społecznościach ślub stanowi element utrwalonego przez tradycję rytuału, nadającego młodej parze status rodziny. Od wieków wraz z weselem zaliczany jest do najważniejszych momentów w…

Włoszakowice. Portret rodziny Pytlik, przed 1938 rokiem

Włoszakowice to miejscowość licząca blisko 4000 mieszkańców. W okresie międzywojennym było ich ponad dwa razy mniej, a część ludności była pochodzenia niemieckiego. O ówczesnej świadomości narodowej zdecydowanej większości…

Włoszakowice. Dożynki, 1949 rok, Mieczysław Kudella

Niektóre elementy stroju ludowego były traktowane jak lokata kapitału. Dotyczy to zwłaszcza biżuterii, bogato zdobionych czepców i okryć wierzchnich. Kosztowne części ubioru były wyznacznikiem prestiżu, nie wszyscy członkowie…

Wyciążkowo. Poświęcenie obozu ćwiczebnego, 1933 rok

W okresie dwudziestolecia międzywojennego leszczyński garnizon liczył kilka tysięcy żołnierzy. Stacjonujące w mieście jednostki: 55 pułk piechoty i 17 pułk ułanów poza koszarami potrzebowały dużo przestrzeni do prowadzenia…

Zaborowo, Granica miejscowości, lata 1939–1945, Falkenberg, fot. Kurt Elsner

Zaborowo utraciło prawa miejskie w 1892 roku. Dawne granice miejscowości przetrwały jeszcze kilkadziesiąt lat, do momentu włączenia Zaborowa do Leszna 1 sierpnia 1977 roku. Z XIX-wiecznych opisów wynika,…

Zaborowo, Kościół ewangelicki, lata 1939–1945, Falkenberg, fot. Kurt Elsner

W 1644 roku Wojciech z Błociszewa Gajewski (ok. 1610–1657), ówczesny dziedzic Czacza, otrzymał od króla Władysława IV Wazy (1595–1648) zgodę na założenie Zaborowa. Miasto, podobnie jak Bojanowo, Rawicz…

Zaborowo. Kościół ewangelicki, 1944 rok

300 rok jubileuszu kościoła w Zaborowie 9 lipca 1944, Zaborowo k. Leszna. Z serdecznymi pozdrowieniami dla wszystkich kochanych przyjaciół z Ojczyzny! Annemarie Hübner, obecnie w Kölleda w Rejencji…

Zaborowo. Wnętrze kościoła ewangelickiego – ołtarz ambonowy, lata 1939–1945, Drezno, fot. Kurt Mudrack

Ambona stanowi drogę do nieba, zaś bramą do niej jest sam Chrystus. Kaznodzieja jest kluczem, za pomocą którego Zbawiciel otwiera bramę prowadzącą do wiecznej szczęśliwości.   Wyposażenie byłego…

Zaborowo. Jubileusz 300-lecia parafii ewangelickiej, 1944 rok

Jubileusz 300-lecia parafii ewangelickiej w Zaborowie obchodzono uroczyście 9 lipca 1944 roku. Było to ostatnie tak znaczące wydarzenie w dziejach wspólnoty. Wśród zaproszonych gości byli m.in.: Paul Blau…

Zaborowo. Szkoła, lata 1939–1945, Falkenberg, fot. Kurt Elsner

Szkoła ewangelicka w Zaborowie istniała już w XVII wieku. Wspomina o niej przywilej Rafała Leszczyńskiego (1650–1703) z 1670 roku. Obiekt spłonął w pożarze miasta w 1792 roku. Budynek…

Zaborowo. Dom rodziny Heckel, lata 1939–1945

Położony przy Rynku Zaborowskim dom oznaczony numerem 31 do końca II wojny światowej należał do rodziny Heckel. Pośrednio związany jest z historią miejscowej parafii ewangelickiej. Jego właściciel, Robert…

Zaborowo. Ewangelicka szkółka niedzielna, przed 1945 rokiem

Szkółki niedzielne w parafiach ewangelickich prowadzone są w trakcie roku szkolnego w sali parafialnej równolegle do nabożeństwa. Dzieci wspólnie uczą się modlitw, słuchają historii biblijnych, śpiewają i poznają…

Zaborowo. Orkiestra dęta, lata 1925–1935

Podejście do muzyki w protestanckiej tradycji mocno różniło się w zależności od postawy głównych reformatorów: Marcina Lutra (1483–1546) i Jana Kalwina (1509–1564). Śpiew i akompaniament miały do spełnienia…

Zaborowo. Koło śpiewacze im. Feliksa Nowowiejskiego, 1936 rok

Koło śpiewacze im. Feliksa Nowowiejskiego powstało w sierpniu 1921 roku. Przez cały okres międzywojenny stanowiło ważny ośrodek życia kulturalnego. Liczba członków wahała się od 40 do 60 osób….

Zaborowo. Robert i Anna Heckel, przed 1939 rokiem

Rola kościelnego (zakrystiana) – niezależnie od konfesji – we wszystkich kościołach chrześcijańskich jest taka sama. Kościelny ma do spełnienia liczne obowiązki usprawniające prace związane z funkcjonowaniem wspólnoty religijnej….